
19/07/2002
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 159
Duration: 04:51
Litir 159: Diùra
Chan eil mòran daoine air fhàgail ann an Diùra aig a bheil Gàidhlig an-diugh, ach tha dìleab phrìseil aig an eilean co-cheangailte ris a’ chànan. Chaidh seann sgeulachdan a chruinneachadh ann agus bu mhath leam tè dhiubh sin innse dhuibh an-diugh, ged a tha i nas giorra agamsa nan tè a chaidh aithris o shean.
Tha i co-cheangailte ri dà theaghlach a tha fhathast anns an eilean. Clann ’ic Ille Riabhaich no na Darrochs mar a chanas iad riutha ann am Beurla, agus Clann ’ic Ille Bhuidhe - na Buies. O chionn fhada bha fear de Chloinn ’ic Ille Riabhaich ann a bha mòr agus làidir. Bha e math air sabaid, agus dh’iarr Iarla Earra-Ghaidheal air Eilean Cholasa a ghabhail thairis as a leth. Airson sin, ge-tà, dh’fheumadh e cur às don fheadhainn aig an robh smachd air Colasa – Clann ’ic a’ Phì.
Rinn Mac Ille Riabhaich deiseil, ach chuala fear eile ann an Diùra mu dheidhinn. B’ esan Mac Ille Bhuidhe. Nuair a thàinig an là airson falbh a Cholasa ann am bìrlinn, chaidh Mac Ille Bhuidhe a dh’ionnsaigh Mhic Ille Riabhaich agus dh’fhaighnich e dheth am faigheadh e fhèin cothrom dhol a dh’Ìle còmhla ris. Cha do leig e air gu robh fios aige gu robh iad a’ dol a Cholasa.
Nuair a ràinig iad Ìle, thuirt Mac Ille Riabhaich gu robh iad a’ leantainn orra gu ruige Colasa, agus dh’iarr Mac Ille Bhuidhe air fuireach air bòrd. Nuair a ràinig iad Colasa, rinn sgioba Mhic Ille Riabhaich air an taigh mhòr airson cur às do Chloinn ’ic a’ Phì. Chum Mac Ille Bhuidhe pìos beag air falbh, ach chunnaic e boireannach òg a’ ruith a-mach às an taigh mhòr le rudeigin fo a h-achlais. ’S e a bh’ ann leanabh-gille, an duine mu dheireadh a bha beò anns an teaghlach as dèidh na sgrios.
Chuir Mac Ille Bhuidhe an leanabh fo a chuid aodaich agus chaidh e air ais don bhìrlinn. Bha e ag iomradh còmhla ri càch nuair a bhris an ràmh aige. Bhuail a làmhan an leanabh a bha aig a bhroilleach, agus leig am fear beag èigh a-mach. Chuala Mac Ille Riabhaich e agus thuirt e, “tha arrabhalach sa bhàta!”
“Chan eil ann,” fhreagair Mac Ille Bhuidhe, “ach dìosgan nan ràmh.”
Thug iad ràmh eile dha, ach bhris e sin cuideachd. An uairsin thug iad am buirbid mòr dha – an ràmh mòr a bhathar a’ cleachdadh airson bìrlinn a stiùireadh. Thug Mac Ille Bhuidhe a’ bhìrlinn a-steach gu tìr ann an Diùra mus do mhothaich càch gu robh iad faisg air a’ chladach. Chleachd e an ràmh airson leum air tìr agus, mus robh cothrom aig duine sam bith eile gluasad, bha e air a’ chladach deiseil dhaibh le chlaidheamh.
“Cha b’ fhuilear dhut, Mhic Ille Bhuidhe, a bhith cho ealamh,” thuirt Mac Ille Riabhaich.
“Thigibh air tìr a-nise,” fhreagair Mac Ille Bhuidhe, “tha mi deiseil air ur son.” Thog e an leanabh suas, ag innse dhaibh gur e oighre Mhic a’ Phì Cholasa a bh’ ann, agus nach fhaigheadh duine aca greim air.
Cha robh càch deònach sabaid leis ach b’ fheudar do Mhac Ille Bhuidhe teicheadh leis an leanabh agus chuir e am falach e ann an uamh air cliathaich Beinn an Òir, a’ bheinn as àirde ann an Diùra. Nuair a thàinig an gille gu ìre, fhuair e Eilean Cholasa air ais, airson greis co-dhiù, agus bhathar ag ràdh, nan robh taic a dhìth air Mac Ille Bhuidhe, nach robh aige ach teine mòr a thogail a chitheadh muinntir Cholasa, agus chuireadh iad sgioba de ghaisgich ga ionnsaigh airson a chuideachadh.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghràmair na seachdaine
Gnàths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.