
19/03/2004
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 246
Duration: 04:57
Litir 246: Bha mi a’ googladh
Tha e iongantach na thèid a-mach air an eadar-lìon mu dheidhinn gach duine againn cha mhòr. Cuiribh ur n-ainm a-staigh gu inneal-rannsachaidh uaireigin agus cuiridh e iongnadh oirbh na th’ anns an t-siostam mu ur deidhinn. Sin mura h-eil ainm cumanta agaibh no an aon ainm ri fear no tè ainmeil.
Chuala mi facal ùr Beurla an là eile airson a leithid de rannsachadh a dhèanamh air a’ choimpiutar – “googling”. Cuiridh mi geall nach fhada gus an cluinnear cuideigin ag ràdh “bha mi a’ googladh” ann an Gàidhlig! O chionn beagan is trì bliadhna, sgrìobh mi tè de na litrichean seo do luchd-ionnsachaidh air gnothaichean co-cheangailte ris an fhacal partan no, mar a theirear ann an cuid de dh’àiteachan, portan. Bidh fios agaibh, no ’s dòcha gum bi cuimhne agaibh gu bheil am facal a’ ciallachadh shore crab ann am Beurla.
Agus sgrìobh mi gu robh partan air a dhol a-steach don Bheurla, a rèir choltais, mar an fhacal partin a th’ air a chleachdadh le muinntir na h-Albais anns an ear-thuath. Bha mo sheanair air taobh mo mhàthar à Eilginn, is cha robh Gàidhlig aige ach, mas math mo chuimhne, ’s e “partin” a chanadh esan airson nan crùbagan beaga a chithear air a’ chladach. Uill, an-uiridh, fhuair mi brath tron phost-dealain bho fhear a tha a’ dèiligeadh ris an fhacal partin ann am faclair ùr Beurla ann an Sasainn. Feumaidh gu robh e a’ “googladh” air a’ choimpiutar aige, feuch am facal partin a lorg, agus gun do nochd an Litir Ghàidhlig agam am measg a h-uile càil eile.
Co-dhiù, dh’iarr e orm an litir eadar-theangachadh is rinn mi sin dha. “A bheil thu cinnteach?” dh’fhaighnich e dhiom, “gur iad na crùbagan beaga cladaich a bha do sheanair a’ ciallachadh, oir tha e coltach nach e sin a’ chiall a th’ air an fhacal anns a’ Bheurla Ghallda an-diugh. Tha e a-nise a’ ciallachadh crùbag ruadh, an seòrsa a tha math airson ithe. ’S dòcha gu robh do sheanair a’ cleachdadh an fhacail anns an t-seann dòigh, agus gu robh sin na b’ fhàisge air a chiall ann an Gàidhlig.” ’S dòcha gu robh ach, leis gun do chaochail mo sheanair anns na seachdadan, chan urrainn dhomh a bhith cinnteach mu dheidhinn.
Co-dhiù, tha am facal air ais nam inntinn a-rithist leis gu robh mi ann an Eirinn o chionn ghoirid. Cha robh mi faisg air a’ chladach, ach thàinig mi tarsainn air seanfhacal ann an Gàidhlig na h-Eireann anns a bheil “partan” no “portan” a’ nochdadh. Cuiridh mi ann an Gàidhlig na h-Alba e: “Coisich gu dìreach, a mhic – mar a thuirt an seann phartan ris a’ phartan òg.”
’S e comhairle chlaon a th’ ann, nach e? “Coisich gu dìreach, a mhic – mar a thuirt an seann phartan ris a’ phartan òg.” Bidh fios agaibh nach ann gu dìreach a bhios partanan a’ coiseachd, ach air leth-oir is gu tric air fiaradh. Tha an seann phartan ag innse don fhear òg gum bu chòir dha a bhith a’ leantainn a chomhairle, seach eisimpleir fhèin.
’S e sin as coireach gu bheil mi a’ dol a chumail na Litreach seo am falach am broinn na dachaigh gus nach fhaic an gille agam i, oir cho luath ’s a bhithinn a’ toirt comhairle dha, agus mi fhìn ris an dearbh ghnothach, chanadh e rium, “seadh – coisich gu dìreach a mhic – mar a thuirt an seann phartan ris a’ phartan òg”! Ach tha duilgheadas agam. Chan eil fhios agam nach fhaigh e greim air an Litir co-dhiù, le bhith a’ “googladh” feasgar brèagha air choreigin air an eadar-lìon.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghràmair na seachdaine
Seanfhacal na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.