
18/01/2008
Litir na seachdain aig Ruaraidh MacIllEathain.
Last on
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 447
Duration: 05:37
Litir 447: An Ann Alexander
Bha mi aig taisbeanadh an latha eile. Taisbeanadh ùr-nodha. Chaidh mi a-steach. Bha mi aig an fhìor thoiseach dhen taisbeanadh. Bha am fear a bh’ air cùl a’ ghnothaich ag iarraidh mo bheachd fhaighinn air. Thuig mi sin ceart gu leòr, oir bha e air obair mhòr a dhèanamh. Ach cha robh mi deiseil airson mo bheachd a thoirt oir bha mi dìreach aig toiseach an taisbeanaidh. “Mol an latha mu oidhche,” shaoil mi rium fhìn.
’S e seanfhacal feumail a tha sin. Mol an latha mu oidhche. Praise the day around nightfall. Bidh fios agad le cinnt – aig deireadh an latha – dè an seòrsa molaidh a nì thu air. Dh’fhaodadh tu an aon rud a ràdh ri duine ma dh’iarras e ort do bheachd a thoirt air leabhar, agus tu fhathast faisg air an toiseach. Mol an latha mu oidhche.
Bha mi a’ leughadh o chionn ghoirid mu fheadhainn a bha ri sealg nam mucan-mara anns a’ Chuan Sèimh anns an naoidheamh linn deug. Bha iad an tòir air na mucan sperm – an seòrsa a rinn Herman Melville ainmeil anns an nobhail aige Moby Dick. Agus mar a thachair ann am Moby Dick cha deach an tachartas seo buileach leis na sealgairean.
Bha an soitheach, an Ann Alexander, fo chommand a’ Chaiptein John DeBlois. Cha chreid mi nach e Ameireaganach a bh’ ann. Chunnaic iad muc-mhara mhòr. Bhiodh ola gu leòr innte! Chuireadh dà bhàta bheag gu muir, le mòr-ghath, no harpoon, anns gach tè. Ach gun rabhadh thug a’ mhuc-mhara ionnsaigh chruaidh le a beul air a’ chiad bhàta agus chaidh am bàta fodha. Chaidh cobhair a dhèanamh air na daoine. Bha na sealgairean deiseil anns an dàrna bàta. Ach thill a’ mhuc-mhara agus chuir i an dàrna bàta fodha cuideachd.
An robh an Caiptean DeBlois deiseil airson an t-sealg a leigeil seachad? Cha robh. Bha e cho feargach ’s a bha a’ mhuc fhèin. Bha e airson a glacadh! Chaidh e gu toiseach an t-soithich mhòir le mòr-ghath na làimh. Ach chùm a’ mhuc-mhara fada gu leòr air falbh airson a bhith sàbhailte.
Gu h-obann, chaidh a’ mhuc fodha. Nuair a nochd i a-rithist, bha i a’ dèanamh air toiseach na luinge aig astar. Bhuail i an long gu cruaidh. Bha na daoine a-nise a’ gabhail eagal. Dh’fhalbh a’ mhuc-mhara a-rithist. A-rithist shnàimh i a dh’ionnsaigh an t-soithich. Bhuail i fiodh cliathaich na luinge cho cruaidh ’s gun do bhris i toll mòr innte. Bha an t-uisge a’ dòrtadh a-steach. Bha an long a’ dol fodha. Theich an criutha do na bàtaichean aca. Nuair a thàinig dol fodha na grèine, dè an seòrsa molaidh a rinn iad air latha a bha cho gealltainneach aig an toiseach?
An ath mhadainn cha robh càil aca ach falbh air a’ chuan mhòr ann am bàtaichean beaga. Cha robh biadh no uisge gu leòr aca airson faighinn gu tìr. Chuir iad romhpa dhol gu tuath, feuch long eile a lorg. Thòisich na daoine air meòrachadh air dè thachradh dhaibh. Am biodh aca ris na companaich aca ithe? Dè an seòrsa molaidh a dhèanadh iad air an latha sin?
Chaidh iad gu tuath, dusan duine anns an aon bhàta, ’s trì duine deug anns an tèile. Aig ciaradh an fheasgair, chunnaic DeBlois rudeigin. Seòl! Bha soitheach seòlaidh faisg orra! An ceann greis, bha iad air bòrd an t-soithich Nantucket a bha cuideachd a’ lorg mhucan-mara. Bha iad uile slàn sàbhailte, ged a chaill iad an long ann am meadhan a’ Chuain Sèimh. Mol an latha mu oidhche.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-chànain na Litreach
Seanfhacal na Litreach
Broadcasts
- Fri 18 Jan 2008 11:55BBC Radio nan Gàidheal
- Sat 19 Jan 2008 10:55BBC Radio nan Gàidheal
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.